WIELOZADANIOWE SAMOLOTY BOJOWE – WYZWANIE DLA OBRONY POWIETRZNEJ (PRZECIWLOTNICZEJ)
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Abstrakt
Doświadczenia minionych lat pokazują, że operacje w przestrzeni powietrznej często stanowią przyczynek do rozpoczęcia i prowadzenia działań zbrojnych. Należy się zatem spodziewać, że na współczesnym polu walki to właśnie zagrożenia powietrzne będą stanowić gros zagrożeń militarnych ze strony przeciwnej. Jednym z istotnych tego typu zagrożeń dla obrony powietrznej (przeciwlotniczej) są samoloty wielozadaniowe. Dzieje się tak, ponieważ konstrukcje te są nieustannie rozwijane, unowocześniane i wyposażane w rozmaite środki rozpoznania i rażenia. Taki stan rzeczy powoduje, że mogą skutecznie realizować różnorakie zadania, między innymi te mające na celu wywalczenie i utrzymanie przewagi w powietrzu. Mając to na uwadze, za cel niniejszych badań autorzy postawili sobie pogłębienie wiedzy na temat wielozadaniowych samolotów bojowych, a co za tym idzie omówienie wyzwań stojących przed obroną powietrzną (przeciwlotniczą). Stąd też w pierwszej kolejności w artykule wyjaśniono istotę terminu wielozadaniowy samolot bojowy. Następnie scharakteryzowano wybrane współczesne wielozadaniowe samoloty bojowe. W dalszej części skupiono się na opisaniu wybranych wielozadaniowych samolotów przyszłości, a także ich cech mających wpływ na obronę powietrzną (przeciwlotniczą). Zebrany w ten sposób materiał badawczy pozwolił sformułować wnioski końcowe mające na celu identyfikację wyzwań, jakie stoją przed obroną powietrzną (przeciwlotniczą) w teraźniejszości i przyszłości. W artykule posłużono się takimi metodami badawczymi, jak analiza, synteza, uogólnienie oraz porównanie.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
Adamson A., Snyder M., The Challenges of Fifth-Generation Transformation, The RUSI Journal August/September 2017, 162:4, https://doi.org/10.1080/03071847.2017.1353256.
Biswas K., Military Aviation Principles, Military Engineering 2020 edited by George Dekoulis, DOI 10.5772/intechopen.79057.
Bjerke H.M., Valaker S., Command and Control in a Fifth Generation Air Force: Coordination Requirements of Air Operations with F-35 and the Command and Control-System of the Norwegian Armed Forces. Scandinavian Journal of Military Studies 2022, 5(1). DOI: https://doi.org/10.31374/sjms.116.
Bondaruk A., Badanie wpływu uszkodzeń i niesprawności samolotu wielozadaniowego na bezpieczeństwo lotów, ITWL, Warszawa 2011.
Butowski P., Suchoj Su-57 rekomendowany do produkcji, Lotnictwo Aviation International nr 9/2017.
Carriço A., The aviation industry corporation of china (avic) and the research and development programme of the J-20, JANUS.NET e-journal of International Relations, Vol. 2, N.º 2, Autumn 2011.
Encyklopedia Techniki Wojskowej, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978.
Encykopedia Brytanica, Tom 38, Wydawnictwo Kupisz S.A., Poznań 2004.
Fisher M., Gruszczyński J., Najnowsze chińskie myśliwce (2), Lotnictwo Aviation International nr 2/2018.
Gotowała J.S., Bojowe lotnictwo XXI wieku, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2007.
Grenda B., Bielawski R., Rozwój lotniczych środków rażenia, AszWoj, Warszawa 2017.
Gruszczyński J., Uzbrojenie MBDA dla samolotu wielozadaniowego F-35, Lotnictwo Aviation International nr 9/2021.
Grzegorzewski J., Samoloty tornado o zmiennej geometrii skrzydeł, Przegląd Sił Powietrznych nr 4/2006, nr 9.
Grzesik N., Uzbrojenie samolotu F-16, WSOSP, Dęblin 2010.
Hayward D.M., Duff A.K., Wagner C., F-35 Weapons Design Integration, 2018 Aviation Technology, Integration, and Operations Conference Atlanta, Georgia USA, https://doi.org/10.2514/6.2018-3370.
Кедров И., РЛК «Белка» пятого поколения, Национальная, ОБОРОНА №10 октябрь 2020.
Kluska K., Drugi myśliwiec FC-31 w powietrzu, Lotnictwo Aviation International nr 2/2017.
Kwasek T., F-22A Raptor w Siłach Powietrznych Stanów Zjednoczonych, Lotnictwo nr 9/2021.
Kwika J., Rozpoznanie radiolokacyjne – rzeczywistość i przyszłość sił powietrznych, Obronność. Zeszyty Naukowe ASzwoj nr 4(16)/2015.
Modrzewski J., Encyklopedia techniki wojskowej, wyd. 2., niezmienione, MON, Warszawa 1987.
Pattanaik B., Chauhan A., A study of stealth technology, Materials Today: Proceedings Volume 81, Part 2, 2023. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.03.705.
Prokopowicz W., Nowe technologie maskowania statków powietrznych. Techniczne i organizacyjne aspekty współczesnego maskowania, red. K. Wysocki, W. Kuchta, AszWoj, Warszawa 2022.
Prokopowicz W., Śniegóła R., Lojalny skrzydłowy – przykłady rozwiązań, Nauka dla obronności i środowiska Tom 2, red. T. Łodygowski, M. Ciałkowski, A. Żyluk, ITWL, Warszawa 2020.
Radomyski A., Michalski D., Militarne statki powietrzne, rakiety balistyczne i manewrujące jako efektywne środki odstraszania potencjalnego przeciwnika, Kultura Bezpieczeństwa Nr 33/2019, https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.1950
Radomyski A., Współczesne determinanty bezpieczeństwa powietrznego państwa, Historia i Polityka, nr 25(32)/2018.
Setua D.K., Mordina B., Srivastava A.K., Roy D., Eswara Prasad N., Carbon nanofibers-reinforced polymer nanocomposites as efficient microwave absorber. Fiber-Reinforced Nanocomposites: Fundamentals and Applications 2020, https://doi.org/10.1016/b978-0-12-819904-6.00018-9.
Shklarskya I., Shamirb E., Driving innovation in air power: the cold war’s four generations of fighter jets, Defense & Security analysis 2023, VOL. 39, NO. 2, https://doi.org/10.1080/14751798.2023.2178071.
Szelmanowski A., Borowski J., Michałowski P., Możliwości nahełmowej wizualizacji obrazów z głowic obserwacyjno-celowniczych stosowanych w środkach transportu lotniczego, Logistyka i Nauka nr 3/2012.
Szulc T., Chiński myśliwiec J-20, Lotnictwo nr 4/2013.
Tirpak J.A., The Sixth Generation Fighter, AIR FORCE Magazine, October 2009.
Truskowski A., Wykrywanie statków powietrznych wykonanych w technologii stealth, Zeszyty Naukowe AMW nr 4 (199)/2014, https://doi.org/10.5604/0860889X.1139635.
Zabłocki E., Dlaczego Wojskom Lotniczym i Obrony Powietrznej niezbędny jest samolot wielozadaniowy?, Przegląd WLOP, nr 3/2001.